به گزارش «نقطه الف»، ماه گذشته بود که نگارخانه مهرسان واقع در ابتدای خیابان کارگر شمالی، همزمان با برپایی نمایشگاه آثار برتر خوشنویسی ایران در حوزه شکستهنویسی تحت عنوان «خط مهربانی» افتتاح شد.
در این نمایشگاه آثار هنرمندان ماندگار شکسته نستعلیق همچون زندهیادان درویش عبدالمجید طالقانی، سید علیاکبر گلستانه و میرزا غلامرضا اصفهانی همچنین آثار هنرمندان و اساتید معاصر خوشنویسی شکسته نستعلیق؛ محمدحسین عطارچیان، یدالله کابلی خوانساری، محمد حیدری، مجتبی ملکزاده و اسرافیل شیرچی به چشم میخورد. این نمایشگاه، بعدازظهر امروز همزمان با تقدیر از این ۵ هنرمند و رونمایی از قالب دست آنها به کار خود خاتمه میدهد.
استاد یداله کابلی استاد خوشنویسی درباره برپایی این نمایشگاه در گالری «مهرسان» گفت: باتوجه به اینکه هنر خوشنویسی پیشینه دیرینه و ارزشمندی در ثبت و ضبط مفاهیم، ادب، حکمت و فضیلت داشته است در نتیجه نقش گسترده ای را در دوره های تاریخی مختلف ایفا کرده است؛ شاید همین دلیل موجب انتخاب شدن نمایشگاه خوشنویسی در افتتاحیه این گالری بوده است.
وی با تاکید بر قدسی بودن هنر خوشنویسی ادامه داد: خوشنویسی ما در پایداری کلام وحی نقش موثری داشته است که به واسطه آن بسیار مورد توجه بوده است. خوشنویسی در ایران از هزاران سال پیش به منزله گوهری تابان در عرصه هنرهای تجسمی درخشیده و خوشبختانه در دوران معاصر نیز این توفیق همراه این هنر بوده است.
این استاد خوشنویسی ضمن صحه گذاشتن بر اوج شکوفایی هنر خوشنویسی در دوران معاصر افزود: بدون تردید دوران معاصر یک دوران طلایی در تاریخ خوشنویسی محسوب میشود. انجمن خوشنویسان ایران طی سالهای گذشته توانسته با توسعه فضای آموزشی و امکانات، در تربیت چهرههای جوان نقش داشته باشد و ما شاهد درخشش نسل جوان در هنر خوشنویسی به ویژه در شکسته نستعلیق که منحصر به خوشنویسی ایرانی است، باشیم.
وی همچنین در بیان اهداف نمایشگاه «خط مهربانی» عنوان کرد: هدف اصلی این نمایشگاه معرفی سرقلههای هنر خوشنویسی در قلم شکسته است؛ در بررسی تاریخ خط شکسته به پیدایش و ظهور آن در قرن ۱۱ به دست «میرزاقلی خان شاملو» و ترویج آن به قلم «شفیعا» میرسیم که در نیمه دوم قرن ۱۲ «درویش عبدالمجید طالقانی» آن را به اوج زیبایی و کمال میرساند.
استاد کابلی با اشاره به جای خالی برخی از آثار در این نمایشگاه توضیح داد: از آنجا که میرزا قلیخان شاملو از ابداعکنندگان شکستهنستعلیق بود، در نتیجه غیبت آثار وی در چنین نمایشگاهی احساس میشود. خود میرزاقلی خان شاملو شاگردان برجستهای همچون: میرزا کوچک اصفهانی، محمد رضا اصفهانی، میرزا حسن اصفهانی و ... داشته است که هر کدام به نوعی در تکامل هنر شکسته نقش داشتهاند که آثار آنها هم میتوانست در شمار ستارگان تابناک خط شکسته قرار گیرد.
وی در ادامه به نقش تاثیرگذار عبدالمجید طالقانی در شکستهنستعلیق پرداخت و گفت: درویش عبدالمجید طالقانی قابلیت های فردی فراوانی داشته او سرشار از نبوغ فردی و استعداد ذاتی بوده و طی دوران کوتاه ۳۵ ساله زندگی خود نقش بزرگی را در تکامل شکسته نستعلیق ایفا کرده است. او در طول ۱۵ سال خوشنویسی در سه سال ابتدایی به نوعی مقلد آثار شاملو بود ودر ادامه آثار بیشماری را ابداع کرد که این آثار اثری چندصدساله بر هنر شکستهنستعلیق داشتهاند.
عضو شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران خاطرنشان کرد: به نوعی می توان ادعا کرد که اساتید و هنرمندان پس از طالقانی به نوعی سر به بندگی آثار او گذاشتهاند که این بندگی به واسطه «سید علیاکبر گلستانه» به نسل معاصر منتقل شد. گلستانه به مانند پلی از گذشته به معاصر هنر شکسته رسید و در این هنر به ضررت زمان و ضرورت تحول تاریخی به قلم جلی روی آورد که به این جهت امکان انتقال و سرعت آموزش را بهبود بخشید.
استاد کابلی در ادامه به میرزا غلامرضا اصفهانی اشاره و عنوان کرد: او یکی از نوابغ بزرگ تاریخ خوشنویسی کشور ما محسوب میشود. شهرت وی در قلم نستعلیق است ولی آنچنان پیرو آثار درویش طالقانی است که شکسته را به زیبایی نگاشته و آثار جلی خطی از خود باقی گذاشته است. اصفهانی در ابتدا تحت سایه میرعماد حسنی بوده است اما در ادامه به سمت سیاهمشقنویسی روی آورد که جنبه تعلیمی برای وی داشته و در آن زمان به همراه میر حسین ترک شیوه ای ابداع کرد که خواستگاه امروز و همیشگی نستعلیق ایرانی است.
وی افزود: سیاهمشقهای میرزا غلامرضا اصفهانی بسیار بیبدیل هستند و آثار او را در بسیاری از موزههای جهان میتوان مشاهده کرد. یکی از خصوصیات وی که شخصیت او را برجستهتر میکند حرمتگذاری به استاد خود بوده که به همین سبب تمامی آثارش را با نام درویش عبدالمجید طالقانی امضا میکرده است.
این هنرمند در بخش دیگری از گفتوگوی خود درباره نمایشگاه «خط مهربانی» گفت: آثاری که در این نمایشگاه هست آثاری هستند که به نوعی میراثدار هنر شکسته نستعلیق هستند و نقش بسیار گستردهای در ترویج خط شکسته داشتهاند. و البته در بین آثار معاصر میتوان به آثار غلامرضا مشعشعی اشاره کرد که به هر دلیلی جای آن در کنار دیگر هنرمندان معاصر شکسته نستعلیق خالی است.
استاد کابلی یادآور شد: مشعشعی در خصوص معرفی و پژوهش خط شکسته اهتمام بسیاری داشته و مجموعه بی بدیلی از آثار درویش طالقانی را گردآوری کرده است که یکی از اتفاقات بزرگ تاریخ معاصر در حوزه خط شکسته و منبع قابل رجوعی برای علاقمندان و محققان خط شکسته است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا علاقه نسلهای جدیدتر به واسطه ظهور رایانه و حضور در عصر دیجیتال به هنرهایی همچون هنر خوشنویسی کمتر شده است یا نه، گفت: گاه صحبتهایی می شود در خصوص اینکه چرا هنر خوشنویسی در دانشگاه تدریس نمیشود که باید یادآور شد که خوشنویسی به عنوان یکی از واحدهای درسی ارتباط تصویری به صورت جدی تدریس میشود. همچنین با توجه به عملکرد گسترده انجمن خوشنویسان ایران در سراسر ایران و اسقبال گسترده از کلاسهای این انجمن، با بیش از ۵ هزار عضو نمایانگر این است که نه تنها علاقه در بین مردم و نسل جوان کمتر نشده است بلکه این علاقمندی بین مردم موج میزند و البته نیازهای آموزشی آنها در آموزشهای انجمن مرتفع شدهاند.
چهره ماندگار هنر افزود: با اشاره به موفقیتهای خوشنویسان ایرانی در ایران و بازتاب این هنر در ابعاد برونمرزی پرداخت و افزود: هنرمندان ما در جشنوارههای داخلی و حتی خارجی آثاری را عرضه کردهاند که به لحاظ کیفی بیسابقه بودهاند؛ برخی از این آثار معادل آثار هنری اساتید و بزرگان خوشنویسی در گذشته هستند. برای مثال در مسابقات ارسیکای ترکیه، ۱۷ تن از هنرمندان و اساتید جوان ما توانستند ۲۵ درصد از کل جوایز این مسابقات جهانی را به خود اختصاص دهند و حائز رتبههای برتر شوند.
استاد کابلی یادآور شد: انتزاع در هر هنری نقش مهمی دارد و از مسایل مهم آن میتوان به مساله همسویی با پیشرفتهای اجتماعی اشاره کرد. به همین منظور در نگارش آثار سعی کردهام از قلم جلی و تلفیقی بهره ببرم و در برخی کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا نمایشگاههایی برپا کنم؛ حتی توانستم در دانشگاههای بزرگ آمریکا، اروپا و کانادا این آثار را با یک نگاه امروزی از خط شکسته به مخاطبان ارایه دهم.
وی در خصوص جهانی کردن هنر خوشنویسی ایرانی اظهار کرد: خوشبختانه هنرمندان دنیا با هنر خوشنویسی و با هنرمندان گذشته ایرانی آشنا هستند، به همین سبب انتظار دارند تا هنرمندان ایرانی به فراخور عصر خودشان آثاری را خلق کنند؛ چرا که یک هنر باید بتواند به نوعی قابلیتهای دوران خود را توصیف کند.